İktidarın tarım politikalarının yanı sıra bu yıl yaşanan kuraklık nedeniyle çiftçi zor günler geçiriyor. 2000’li yılların başında yaklaşık 2 milyon 8 bin olan kayıtlı çiftçi sayısı, 2 milyon 200 bine kadar geriledi. Bu yıl yaşanan kuraklık özellikle Kürdistan kentlerinde etkili oldu. Kuraklığın en fazla yaşandığı kentlerden biri Şirnex ve ilçeleri. 

 

Şirnex'in Hezex (İdil) ilçesinde bu yıl yağışların mevsim normallerinin altında kalmasıyla çiftçi etkilendi. Nisan ayında beklenen yağmur yağmayınca tarım arazileri kurumaya başladı. Çiftçiler, kendi imkanlarıyla kurdukları sulama sistemleriyle tarım arazilerini sulamaya çalışıyor. Buğday, arpa ve kırmızı mercimek gibi ürünler eken çiftçiler bu yıl istediği verimi alamayacak. Hezex'in 30 köyü yaşanan kuraklıktan etkilenirken, Cizîr (Cizre), Hezex ve Silopiya'da (Silopi) toplamda 300 bin dönüm arazi kurudu ve biçerler giremiyor. 

 

Hezex Ziraat Odası Başkanı Ahmet Yağan, bölgede yaşanan kuraklığa ilişkin değerlendirmelerde bulundu. 

 

300 BİN DÖNÜM ARAZİ KURUDU

 

Tarım arazilerinin kurumasının bir felaket olduğunu söyleyen Yağan, “Çiftçi büyük bir zarara uğradı. Bu yıl yaşanan kuraklıktan dolayı Şirnex bir felaketi yaşıyor. Silopiya, Hezex ve Cizîr'de yağışların az olmasından dolayı otlar yeşermedi. Çiftçilerimiz çok mağdur. Devletin bu mağduriyeti gidermesini ve çiftçimize yardımcı olmasını istiyoruz. Çiftçinin uğradığı zararın tespit edilmesi gerekiyor. Birçok çiftçi ürünlerini kaldırmak istiyor. Devletin buna müdahale etmesi gerekiyor. Bölgemizde buğday, arpa ve kırmızı mercimek üretiliyor. Sadece Hezex'te 300'e yakın dönüm tarım arazisi kurudu, ürün alamıyoruz. Çok büyük bir zarar ve hasar var. Cizîr, Hezex ve Silopiya'da toplamda 300 bin dönüm arazi kurudu ve biçer giremiyor” dedi. 

 

'ÇİFTÇİ BORÇLANACAK'

 

Bu yıl daha önce hiç olmadığı kadar zarara uğradıklarını belirten, Yağan, “Eğer devlet çiftçiye yardımcı olursa çiftçi gelecek yıl tarım arazilerini ekebilecek. Ancak herhangi bir yardımda bulunmazsa çiftçi bankalara, tarım kooperatiflerine, özel kuruluşlara borçlanacak. Bölgede devletin yapmış olduğu barajların tarıma hiç bir faydası olmadı. Ilısu barajı yapıldı ancak bize hiç bir katkısı olmadı. Bu barajlar sadece enerji amaçlıdır. Ancak bu haliyle bölge halkı faydalanmayacak aksine zarara uğrayacak. 6 yıldır küresel bir kriz ve kuraklık var. Ancak hiç bir yıl çiftçi bu kadara zarara uğramamıştı” diye belirtti. 

 

30 KÖYDE KURAKLIK VAR

 

Çiftçilerin destek alamadığı gibi ciddi bir zarara uğradığını da kaydeden Yağan, "Çiftçilerimiz destekleme kayıtlarını yaptıkları için kontrol altındalar. Ancak bazı üreticilerimiz kayıtlı değil ve bunlar da kuraklıktan nasibini alıyor. Devletten hiç bir destek alamayan köylerimizden Xirabênêrîyan'da 6-7 bin dönümlük tarım arazi var ve devlet bunlara destek vermiyor. Xirabêkoza, Xirabêmişkê köyleri bugüne kadar herhangi bir devlet desteği almadı. Şuana kadar tespit ettiğimiz kadarıyla Hezex'in 30 köyünde kuraklık yaşanıyor. Hemen hemen bütün köylerde var ancak biçerlerin girmediği 30 köy var. Bölge müdürlüğümüzün Şirnex veya Mêrdîn'e bağlanmasını istiyoruz. Şuanda Şirnex olarak bölge müdürlüğümüz Wan'a bağlı ve kentler arasındaki mesafeden kaynaklı çiftçinin sorunları tespit edilemiyor” dedi. 

 

'SORUNA ÇÖZÜM İSTİYORUZ'

 

Yağan, “Çiftçi bu yıl 1 trilyon 644 bin lirayı toprağa gömdü. Çiftçi zarara uğradı. Eğer üretici ektiğinin karşılığını alsaydı 105 bin ton buğday elde etmiş olurdu. Buradaki mağduriyet çok büyük. Tarım ve Orman Bakanlığı’ndan ricamız ve talebimiz bu soruna derhal bir çözüm bulmasıdır. Son yıllardır sürekli felaketler yaşıyoruz ve bu felaketler yaşandığında devlet vatandaşının yanında olmak zorunda. Nasıl ki Adıyaman'da, Maraş'ta ve diğer kentlerde don oldu ve devlet çiftçiye seslenip, 'gidin uğradığınız zararı tespit edin bizler karşılayalım' çağrısını yapmışsa, buradaki çiftçinin uğradığı zararı da karşılamasını ve çiftçiyi desteklemesini istiyoruz" dedi. 

 

'HAYVANLARIMIZA YEM DAHİ ÇIKMADI'

 

Hezex'in Hespist köyünde kuraklığın etkisiyle ekili arazilerinde istenilen ürünü alamadıklarını ifade eden çiftçilerden Ali Uca, “Bu yıl yağışların az olmasından kaynaklı ektiğimiz ürünler kurudu. Şuanda trilyonlarca zararımız var. 200 bin liralık gübre aldık attık. 130 dönüm buğday, 30 dönüm kırmızı mercimek ve 30 dönüm de arpa ektim. Ancak şuanda benim kazanacağım hiç bir şey yok ve tarlaya biçer giremiyor. Arazimin halini görüyorsunuz. Eğer devlet bu yıl bize yardımcı olmazsa gelecek yıl ekemeyeceğiz. Köyümüzde 10 bin dönüm buğday var. Ancak bu yıl hepsi kurudu. Mağduruz. Sadece Hezex değil bu bölgenin tamamında kuraklık var. Hayvanlarımız için bile saman çıkmadı. Ürünümüz kurudu. Devlet, çiftçilere 8 bin lira mazot desteği yapacaktı onu da yapamadı. Dünya da Türkiye'deki çiftçinin halini görüyor. Devletin çiftçiye destek vermesini ve zararı gidermesini istiyoruz" diye belirtti. 

 

MA / Zeynep Durgut