Desthilatdarî bi “qanûna sansûrê” amadekariya hilbijartinê dike

  • rojane
  • 10:18 30 Hezîran 2022
  • |
img
STENBOL - Parêzer Rezzan Gezer diyar kir ku “qanûna sansûrê” dê rê li ber bêdengkirina çapemeniya muxalîf veke û wiha got: “Em di pêvajoya hilbijartinê de ne. Desthilatdarî hewl dide hêdî hêdî her tiştekî bi dest bixe.” 
 
“Qanûna sansûrê” ku desthilatdariya AKP-MHP’ê pêşkeşî Meclisê kir, ji hêla Komîsyona Edaletê ve hate qebûlkirin. Hat ragihandin ku dê vê teklîfa qanûnê bînin Lijneya Giştî û di serdema nû ya sala qanûnsaziyê de bê nirxandin. Yek ji xalên herî zêde nîqaş li ser tê kirin, xala 29’emîn e ku sûcekî wiha hatiye afirandin: “Kesekî/ê ku agahiyên ne rast ên rê li ber belavbûna tirs û fikarê vedike, ewlekariya navxweyî û derve têk dibe, pergala cemaweriyê û tenduristiya giştî xera dike...” Di xala navborî de sûcekî sînorên wê ne diyar hatiye dayîn û fikar ew e ku dê rê li ber sepanên keyfî veke. Di nava qanûna teklîfê gelek sererastkirinên ku xebatên rojnamegeriyê, bikarhinêrên medyaya civakî û hwd. bisînor dike û cezayên mezin bo wan dixwazin hene. 
 
Ji parêzerên Komeleya Hiqûqnasên ji bo Azadiyê (OHD) Rezzan Gezer têkildarî “Qanûna sansûrê” axivî. Gezer, bal kişand ser malperên nûçeyan ên înternetê ku xistine çarçoveya “weşana vedor” û sererastkirinên ji bo qerta çapemeniyê û wiha got: “Dê malperên nûçeyan ên înternetê navnîşana cihê xebatê, nasnava wê ya ticarî, navnîşana postaya elektronîk, telefona ragihandinê û navnîşana teblîxata elektronîk û hwd. dê di serrûpelê de di bin navê ‘ragihandinê’ de cih bigire. Beyannameyên derheqê agahdariyên çapemeniyê û biryarên qedexeyên weşanê dê li şûna serdozgeriyê, bidin Lijneya Danezana Çapemeniyê. Dema lijneya navborî ji bo sekinandina weşanê biryarê dide, heke malpera înternetê di nava du hefteyan de li gorî biryarê tevnegere, dê je were xwestin ku agahiyên ‘berevajî rastiyê’ bên sererastkirin. Heke ev agahî neyên sererastkirin jî dê bi mebesta ku ‘ji bo tespîtkirina ku wesfê malpera nûçeyan a înernetê li ser nîne’ dê serî li Dadgeha Cezayên Kargerî bide. Dadgeh di nava du hefteyan de biryara xwe dide û heke serlêdan were qebûlkirin, dê mafên xebatkarên wan ên qerta çapemeniyê ji holê rabin.”
 
SERERASTKIRINÊN JI BO WHATSAAP, TELEGRAM Û SÎGNALÊ
 
Bi domdarî Gezer qala xalên 36 û 37’an ên derheqê jiyana taybet de û ev tişt anî ziman: “Li gorî van xalan dê sepanên weke Sîgnal, WhAtsapp, Telegram û hwd. dem bi dem agahiyên derheqê hejmara bikarhinêran ên şexsî û saziyan, hejmara lêgerînên bideng û dema wê, hejmara hevdîtinên bidîmen û dema wê, hejmara peyaman û hwd. parve bike. Bi vê guherînê re di serî de bikarhinêrên medyaya civakî, sansûreke mezin dê deynin ser kedkarên çapemeniyê. Bi vê guherînê re nûçeke dikare di çarçoveya TCK’ê de wek sûc bê dîtin û cezayên hefsê û pereyan li wan bê birîn. Bi taybet jî dema nûçeyek derheqê saziyên weke MÎT’ê û malbatên wan derketin, dê raste rast serî li vê qanûnê bidin. Ev jî dê bike ku mafê agahîgirtinê yê gel were binpêkirin. Di bingeha vê qanûnê de sansûr heye.”
 
‘DIVÊ EV QANÛN TEQEZ WERE RAKIRIN’
 
Gezer axaftina xwe wiha bi dawî kir: “Sererastkirineke nû li xala 217’an a TCK’ê zêde kirin. Bi vê guherînê re ne tenê kedkarên çapemeniyê, her wiha rê li ber vedike ku xwe bigihînin hemû parvekirinên li ser WhatsApp û hwd.  Ev parvekirin êdî dikare bo bikarhinêran bibe gefek. Anku heke lêpirsînek were vekirin dikarin xwe bigihînin dokumanên van bernameyan û bikin hinceta sûc. Di qanûnê de tiştekî ku tam weke sûc were destnîşankirin heye.  Mînak, di demên berê de ji bo weşanên vedor ji serdozgeriyê destûr dihat xwestin lê niha ji Lijneya Danezana Çapemeniyê tê girtin. Desthilatdarî dê vê weke zextekî bi kar bîne û kesek nekare rojnameyan derxîne û malperên înternetê veke. Bi vê qanûnê re êdî hemû kesek dibe faîl. Lewma divê teqez ev qanûn were rakirin. Ev qanûn, amadekariyeke ji bo hilbijartinê ye. Em di pêvajoya hilbijartinê de ne û desthilatdarî hêdî hêdî her tiştekî têxe bin destê xwe. Bi vekirî ji çapemeniya muxalîf re dibêjin; an hûn dê tiştên ez dixwazim binivîsin an jî dê qet nenivîsin.”
 
MA / Esra Solîn Dal
 

Sernavên din

04/07/2022
14:04 Karkerekî di kana madenê de jiyana xwe ji dest da
13:40 Bûldan û Sancar spasiya beşdarên kongreyê kirin
13:26 Jimartina li ser piyan li girtiyan ferz dikin
13:10 DEDAŞ’ê xwest, TOMA hatin gund: 5 birîndar 6 binçavkirin
12:24 27 roj in avahiya produksiyonan di dorpêça polîsan de ye
12:20 Ciwanên HDP’yî: Em ê nehêlin ku partiya me were girtin
12:12 Nobeta Edaletê didome: Li pêşiya qesrê 483 roj
12:06 Rojnamevan Demîrhan beraet kir
11:54 Di Doza JÎTEM’ê ya Kerboranê de hemû bersûcan beraet kir
11:53 Siyasetmedarên ewropî ku beşdarî kongreya HDP’ê bûn: Bêyî Ocalan aştî nabe
11:48 Li Cizîrê cendirmeyan êrişî gundiyan kir: Birîndar hene
11:44 Di navbera enflasyona TUÎK û ENAG’ê de 100 puan ferq heye
11:05 DFG: 35 rojnameger hatin binçavkirin û 16 jî hatin girtin
10:39 Serokê Anadolû-Der'ê Pekyen hate kuştin
09:54 Rêveberê HDP’ê li Rihayê hat binçavkirin
09:37 Li 14 herêmên Bestayê birîna daran didome
09:05 Berdana Sevîlgen ê 30 sal in di hefsê de ye hat taloqkirin
09:02 Xelkê Amedê: Haya têran ji birçiyan nîne, ji rastiya civakê dûr in
09:01 Wî li girtîgehê dest bi rojnamevaniyê kir û îro jî li wî cihî ye!
09:00 ROJEVA 4'Ê TÎRMEHA 2022'YAN
08:07 Walîtiya Wanê: Leşkeran gule berdaye tekerên dolmîşê
03/07/2022
22:10 Leşkeran dolmîşa penaberan gulebaran kir: Zarokek hat kuştin û 13 penaber jî birîndar bûn
21:08 Koma Zarok Ma'yê konserek bicoş li dar xist
20:27 Di atolyeya wêjeyê de 'zayendiya civakî' hat nirxandin
18:28 Bûldan û Sancar carek din bûn hevserokên HDP'ê
18:16 Derbarê kongreya HDP'ê de bi bayê bezê lêpirsîn hat destpêkirin
16:53 Ji Ewropayê heta Herêma Kurdistanê peyamên kongreyê: Em bi HDP’ê re ne
16:47 Ekîncî: Yekane rêya derketina ji bêçaretiyê HDP ye
16:23 Dema binçavkirinê ya 37 kesên binçavkirî 4 roj din hate dirêjkirin
16:18 Bi wêneyan kongreya HDP’ê
15:55 Li çoltera Bedlîsê operasyon hate destpêkirin
15:54 Ozturk bangî muxalefetê kir: Heke dev ji zîhniyeta xwe bernedin dê dawiya wan mîna ya Erdogan be
15:43 Lijneya Şêwrê ya HDP’ê ya nû hate diyarkirin
15:32 Di kongreya HDP’ê de cih li hundir nema: Yên ku dibêjin kurd nînin bila werin vê derê û bibînin
15:19 Demîrtaş û Mizrakli: Em dê tekoşînê bi serkeftinê tacîdar bikin
15:18 Lîsteya Meclisa Partiyê ya HDP’ê diyar bû
15:12 Leyla Guven: Dem dema hesabpirsîna ji rejîma faşîst e
14:41 Jinên girtî bo kongreya HDP’ê peyam şandin: Dê dengê we mîna qêrîna azadiyê olan bide
14:34 Sancar rêyên çareseriyê nîşandan: Li ser Îmraliyê lîstikan nelîzin
14:05 Mêvanên ji Ewropayê beşdarî kongreya HDP’ê bûn: Me ruhê gelê kurd dît
13:25 Buldan: Çareserî em in û dê desthilatdariyê têk bibin
13:09 Tekoşîna edaletê ya malbata Şenyaşar di kongreya HDP'ê de ye
12:23 Kongreya HDP’ê bi beşdariya deh hezaran dest pê kir: Çareserî em in
11:01 Di AKP’ê de skandala bertîlê
10:14 Nameya rojnamevan Omer Çelîk ‘bixeter’ hate dîtin
09:56 Bi deh hezaran kes ji bo kongreya HDP’ê li Enqereyê ne
09:08 Doza JÎTEM a Kerboranê: Pêdivî bi helwesta dadgerekî wêrek heye
09:06 7 partî û rêxistin dê 'Manzûmeya Rêgezan' biweşînin
09:05 Li Hezexê bi mehan ava welatiyan hatiye birîn
09:04 Nobeda Edaletê di roja 230'yî de ye: Partiyan sozê xwe bi cî neanî
09:01 ROJEVA 3'YÊ TÎRMEHA 2022
08:41 Li Colemêrgê leşkerek mir
02/07/2022
23:09 Ên li Madimakê hatin qetilkirin li gelek bajaran hatin bibîranîn
22:25 Binkeya eskerî ya Tirkiyeyê ya li Sîrê hat bombekirin
20:57 Şagirtên Zarok Ma'yê destûrnameyên xwe wergirtin
19:55 Dayika Şemiyê Sarê Demîr jiyana xwe ji dest da
19:20 Banga HDK'ê ji bo hevrûbûna bi Madimakê re
17:54 Sînemager Orhan ê hat revandin: Her kes di talûkeyê de ye
16:58 Li Edeneyê 37 kes 6 roj in di bin çavan de ne
16:30 Girtiyê ku rapora wî ya “nikare tena serê xwe bimîne” heye di hucreyê de tê ragirtin
16:02 ÎHD’ê bal kişand ser rewşa girtiya nexweş Mûhlîse Karaguzel
15:37 Qurbaniyên Komkujiya Madimakên hatin bibîranîn: Wê ronahiya Sêwazê qet venemire
15:23 ‘Bila girtiyên nexweşê giran Koyûncû demildest bê berdan’
15:09 Jinên ji Rojhilata Navîn û Afrîkaya Bakur bi jinên HDP'î û TJA'yî re hatin gelhev
14:54 Dayikên Şemiyê: Em dest ji Galatasarayê bernadin
14:12 Meclîs kete betlaneyê
13:59 Xizmên windayan li Êlihê Wedat Aydin bi bîr anîn
13:36 DTSO’yê komxebata kooperatîfa jinan li dar xist
13:19 Xizmên windayan aqubeta Huseyîn Ertaş pirsîn
12:30 Orhan ê hate revandin li goristanan gerandin û wêneyên wî yên tazî kişandin
12:29 Malbata Şenyaşar: Ji bo bidawîbûna êşê bila edalet bê
12:29 Li Şemrexê şerê bi çekan: Kesek mir û 3 kes jî birîndar bûn
11:50 Li Beyoglûyê mirineke biguman
11:44 Li Mêrsînê qezaya trafîqê: 4 kesan jiyana xwe ji dest da
11:41 Li Osmaniyeyê êrişî penaberan kirin: Gelek birîndar hene
11:19 Li ber qamerayan îşkence li girtî Şehmûz Emen kirin
10:30 Li Îranê li du hev 3 caran erd hejiya: 3 kes mirin 19 kes birîndar bûn
09:39 Qeyûm guhertina sendîkayê li karkeran ferz dike
09:09 Barkêşên Deriyê Rihayê: Nêzî 2 hefte ye me sifteh nekiriye
09:07 Dadgeh ket etra pêşeroja zilamê dest dirêjî zarokê astengdar kir: Cezayê wî kêm kir
09:05 Li Şirnexê Tûrnûvaya Fûtbolê ya Kemal Kûrkût dest pê dike
09:00 ROJEVA 2'YÊ TÎRMEHA 2022
01/07/2022
21:25 ‘Em ê dest ji Peymana Stenbolê bernedin'
19:25 Di Doza Kobanê de şahid ji dadgehê pirsî: Hûn dixwazin ez çi bibêjim?
16:37 HDP’iyên ji bo stant vekiribûn hatibûn binçavkirin hatin berdan
16:31 Li Sêrtê û Êlihê du zarok ji şaneşînê ketin: Zarokek mir yek jî bi giranî birîndar bû
15:46 Li Zapê leşkerek hate kuştin
14:43 Danişîna êrişa li dijî malbata Dedeogullari hat lidarxistin
14:41 Di Doza Kobanê de gilîker li ser pirsa ‘tu gilîdarî’ wiha got: Bûyer nayê bîra min
14:00 Ciwanên ku bihakirina xwarinê protesto kirin ji wargehê hatin avêtin
13:39 DW’yê têkildarî astengkirina ragihandinê daxuyanî da
13:33 Du cerdevanên dihat gotin ku winda ne di şer de hatine kuştin
13:33 Demekî kêm bo kongreya HDP’ê ma ye: Dê Lijneya Şêwrê bê ragihandin
13:11 3 welatiyên li dijî veguhestina saetên ceyranê derketin hatin binçavkirin
13:08 Îşkence li sînemager Orhan ê hate revandin kirine
12:38 Malbat û wasiyê Ocalan ji bo hevdîtinê serî li dozgeriyê dan
12:30 Malbata Şenyaşar: Edalet civakan an ava dike an xera dike
12:15 Tundiya zilaman: Jinek hat qetilkirin, jinek jî hat birîndarkirin
11:52 Li Beyoglûyê mirineke biguman
11:09 Serlêdana ji bo ku Ozer ‘cezayê xwe li malê xelas bike’ hate redkirin