HABER MERKEZİ - 21 Şubat Dünya Anadil Günü dolayısıyla yapılan etkinliklerde, Kürtçe başta olmak üzere tüm dillerin eğitim dili olması ve yasal güvenceye alınması çağrısı yapıldı.
Birleşmiş Milletler (BM) Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Genel Kurulu, 1999 yılında 21 Şubat gününü “Dünya Anadil Günü” olarak kabul etti. 2000 yılından bu yana her yıl 21 Şubat “Dünya Anadil Günü” olarak kutlanıyor. Bu kapsamda bugün birçok kentte birçok etkinlik düzenlendi. Etkinliklerde, Kürtçe başta olmak üzere tüm dillerin eğitim dili olması ve yasal güvenceye alınması talep edildi.
AMED
Amed Sağlık Platformu, Selahattin Eyyubi Devlet Hastanesi önünde açıklama yaptı. Kürtçe "Anadilsiz sağlık olmaz" pankartı taşıyan sağlıkçılar, "Ücretsiz, nitelikli, ulaşılabilir anadilde sağlık" yazılı önlükler giydi. Amed Tabip Odası yöneticilerinden Sabire Aygün, "Anadilde sağlık hizmetlerine olan talep, sağlık hakkının, tedavi hakkının, hasta hakkının ve temel insan hakkının bir parçasıdır. Eşit ve değerli bir hizmet için sağlık alanında anadil kullanılmalı, dil engelleri azaltılarak hastalar ve sağlık çalışanları arasında iletişim ve güven oluşturulmalıdır. Sağlık alanında temel nokta hastalara zarar vermemektir. Hastayı ve dilini anlamadan hastaya zarar vermemek nasıl mümkün olabilir? Zararın önlenmesi ve sağlık hizmetlerinin sunulması için ırk, milliyet, dil, cinsiyet, din ve sınıf ayrımı yapılmamalıdır" dedi.
Sabire Aygün, "Kürtçe bilen sağlık çalışanlarının Kürtlerin yaşadığı bölgelerdeki hastanelerde çalışması gerekiyor. Sağlık alanında anadil sorununun çözümü için eğitimin her kademesinde anadilde eğitim resmileştirilmeli, anadilde yaşam her alanda korunmalıdır. Herkesin kendi dilinde sağlık hizmeti alabilmesini istiyoruz" taleplerini sıraladı.
'KÜRTÇENİN STATÜSÜ TANINMALI'
Mezopotamya Dil ve Kültür Araştırmaları Derneği (MED-DER), Mezopotamya Vakfı, Amed Barosu Kürtçe Dil Komisyonu ve Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD) Amed Şubesi Dil ve Kültür Komisyonu, 21 Şubat Dünya Anadil Günü kapsamında panel düzenledi. Amed Barosu Tahir Elçi Konferans Salonu’nda düzenlenen panele, çok sayıda kişi katıldı. Salona Kürtçe ve Kırmancki lehçesinde “Kürtçeye, Kürtçe eğitime statü” yazılı pankart asıldı. Moderatörlüğünü Avukat Semire Nergiz’in yaptığı panelde, Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Dil, Kültür ve Sanat Komisyonu Eşsözcüsü Avukat Cemile Turhallı ile Avukat Sezgin Dinç konuşmacı olarak yer aldı.
'DİLİN STATÜSÜ İÇİN MÜCADELE EDECEĞİZ'
“Dil ve Siyaset” başlığı altında konuşma gerçekleştiren Cemile Turhallı, dil ve siyasetin bir birinden ayrı olduğuna dair anlayışın yanlışlık olduğunu söyleyerek, dilin siyasetin merkezi olduğuna dikkat çekti. Dilin siyaseti yönlendirdiğini belirten Cemile Turhallı, “Siyasette hayatımızı yönlendirir. Tüm ekonomi, sosyoloji, sosyal bilimler siyasetle şekillenmiştir” diye kaydetti. Kürtçenin çok zengin olduğunu ve kıymetinin bilinmesi gerektiğini vurgulayan Cemile Turhallı, “Hukuki açıdan statü sahibi olması önemli, dilin statüsü için mücadele edeceğiz” dedi.
‘STATÜSÜZLÜĞÜN ORTADAN KALKMASI GEREKİYOR’
“Hukuki açıdan Kürt dilinin statüsü” başlığıyla konuşmasını gerçekleştiren Dinç de, Cumhuriyetin kurulmasından önce ve sonra çıkartılan kanunlarla, yasalarla Kürtçeye dönük getirilen yasaklamaları, engellemeleri hatırlattı. Son dönemlerde Kürtçeye dönük kimi kısıtlı imkanlar verilse de kanunlarda hala Kürtçeye yer olmadığını belirten Dinç, “Kürtçe hala statüsüz. Bu statüsüzlüğün ortadan kalkması gerekiyor” diye belirtti.
BELEDİYELERDEN KÜRTÇE ETİKET DAĞITIMI
Amed Büyükşehir, Sur Xana Axpar (Çınar) ile Bismil belediyeleri de esnafları ziyaret ederek, Kürtçe meyve etiketlerini dağıttı.
BELEDİYELERDEN RESEPSİYON
Amed Büyükşehir Belediyesi ile merkez ilçe belediyeleri, resepsiyon düzenledi. Çand Amed Kültür ve Kongre Merkezi’nde gerçekleştirilen resepsiyona Demokratik Bölgeler Partisi (DBP) Eş Genel Başkanı Çiğdem Kılıçgün Uçar, dil kurumları, ilçe belediye eşbaşkanları ile çok sayıda siyasi ve sivil toplum örgütü temsilcisi katıldı.
Resepsiyonun açılış konuşmasında, anadilin önemine dikkat çekilerek, Kürtçenin Kırmançkî lehçesinin unutulmakla yüz yüze olduğu belirtildi. Ardından konuşan Amed Büyükşehir Belediye Eşbaşkanı Serra Bucak, katılımcıları selamlayarak, bu dilin yaşatılması için emek verenlere teşekkür etti. Serra Bucak, “Amacımız dil ağamızı genişletmek. Kürt dili için sorumluluk alarak, mücadele yürüteceğiz ve dil için yapılan çalışmaları destekleyeceğiz. Herkesin bu dilin yaşam dili olması için çabalaması gerekiyor. Çocuklarımızın geleceği için bu çalışmalar önemlidir. Kürt dili resmi dil ve eğitim dili olmalıdır” dedi.
Resepsiyon sonrası, Celo Boluz, Derya Cengiz, Eylül Nazlıer, Xoser Rayirwan, Wusar, Bedriye Topaç, Omer Barası, İdris Yazar ve Mem Keleş Çilek’in katılımıyla konser düzenlendi. Sanatçılar, Kirmanckî’nin önemine dikkat çekerek, yaşatılması çağrısında bulundu.
EĞİTİM SEN’DEN AÇIKLAMA
Eğitim Sen Amed Şubesi de İl Milli Eğitim Müdürlüğü önünde açıklama yaptı. “Anadilde eğitim bütün halkların hakkıdır” pankartının açıldığı açıklamaya, çok sayıda kişi katıldı. Eğitim-Sen 2 No’lu Şube Yöneticisi Serdar Dengiz, Kürt dili üzerindeki baskılara dikkat çekerek, herkesin her alanı Kürt dil eğitiminin verildiği okullara dönüştürmesi gerektiğini vurguladı.
ÊLIH
Arî Dil Araştırmaları ve Kültür Derneği (ARÎ-DER) tarafından Yılmaz Güney Parkı’nda basın açıklaması gerçekleştirildi. Açıklamaya TJA, Barış Anneleri Meclisi, ÖHD, Êlih Barosu, Êlih Emek ve Demokrasi Platformu ile çok sayıda yurttaş katıldı. “Heskirina ziman heskirina welat e, heskirina welat heskirina xwebûnê ye” pankartının açıldığı açıklamada ARÎ-DER Eşbaşkanı Meral Kaptan, anadilin önemine değinerek, yaşamın her alanına taşınması çağrısında bulundu.
Açıklama “Zimanê me hebûna me ye” sloganı ile son buldu.
DÊRSIM
Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim Sen) Dêrsim Şubesi'nde açıklama yapıldı. Açıklamanın Türkçesini Eğitim Sen Dêrsim Şube Başkanı Mehmet Aşkın, Kürtçesini ise Yapı Yol Sen Şube Başkanı Evrim Ay okudu. Kürtçenin Kirmançkî lehçesinde konuşan Ay, "Anadilde eğitim hakkı temel bir haktır. İçinde büyüdüğü kültürel ortamı dili aracılığıyla öğrenen ve kendi anlam dünyasını anadiliyle geliştiren bir çocuğun, okula başladığında dilinin yok sayılması, kimliğinin tanınmaması anlamına gelir. Dil, bir toplumun kültürünün gelişmesi için temel bir unsurdur. Bu nedenle anadilde eğitim, kültürün kuşaklar arasında aktarılması için elzemdir" vurgusu ayptı.
ANKARA
Eğitim Sen Genel Merkezi'nde açıklama yapıldı. Eğitim Sen Genel Başkan Kemal Irmak, anadilde eğitimin bir insan hakkı olduğunu vurguladı. Irmak, devletlerin ve hükümetlerin nitelikle ve demokratik bir eğitimi herkese sağlama zorunda olduğunu kaydetti. Irmak, anadilde eğitim için gerekli ortamın sağlanması gerektiğini vurguladı.
ANKADER'DEN AÇIKLAMA VE PANEL
Anka Dil Kültür Sanat Derneği (ANKADER), Kızılay’da bulunan dernek binasında basın açıklaması yaptı. ANKADER eğitmeni Emine Oğuz, Kürtçe okuduğu açıklamada anadil mücadelesinin sadece 21 Şubat’ta değil her gün sürdürüldüğünü vurgulayarak Kürtçe üzerindeki baskı ve yasaklamaların “Kürt kırımı ve insanlık suçu” olduğunu ifade etti.
Emine Oğuz, Rojava Devrimi’ni savunmanın Kürt dilini ve bütün dilleri savunmak anlamına geldiğini ifade ederek, “Anadillin özgürlüğü ve halkların onurlu barışı için her zaman ve her yerde Rojava Devrimi’ni savunmaya devam edecek, mücadelemizi güçlendirerek sürdüreceğiz” dedi.
ANKA-DER tarafından düzenlenen “21 Şubat Dünya Anadil Günü” paneli de Tüm Belediye ve Yerel Yönetim Hizmetleri Emekçileri Sendikası (TÜM BEL-SEN) Genel Merkezi’nde gerçekleşti. Panelde, Çerkesçe, Lazca, Ermenice, Gürcüce ve Kürtçe dillerinde konuşmalar yapılarak, şarkılar ve şiirler eşliğinde, anadilin önemi vurgulandı.
Derneğin Eşbaşkanı Feride Akturan, anadilin sadece bir iletişim aracı değil, aynı zamanda insanın düşünce dünyasını şekillendiren en temel unsur olduğuna dikkat çekerek şunları söyledi: “Bir çocuk, somut kavramları görerek öğrenebilir, ancak dil soyut bir kavramdır. Eğer bir dili bilmiyorsanız, o dille ilgili ne hayal kurabilirsiniz ne de bir şey hissedebilirsiniz. Mesele sadece okumak değil, anlamaktır. Hislerini dile getiremeyen bir çocuk ne başarılı olabilir ne de ömür boyu unutamayacağı travmaların önüne geçebilir. Bizim devletten beklentimiz var, anadilde eğitim istiyoruz. Hiç değilse gelecekteki çocuklarımız daha rahat bir yaşam sürsün” dedi.
Ardından Ermenice konuşan Huriye Şahin, devlet politikalarının halkları birbirine düşürdüğünü belirterek, ortak mücadele çağrısında bulundu. Çerkesçe konuşan Albuz Gergin de kimliklerden ziyade insan olmanın önemine vurgu yaparak, “Önemli olan insan olmamızdır” dedi. Lazca şiir okuyan Armağan Serdaroğlu ise dillerin kaybolma tehlikesine dikkat çekti. Gürcüce konuşan Kevser Ruhî, “Bugünün sloganı, ‘dil, yüreğin kapısıdır.’ Bizim yüreklerimiz aynı barış güneşiyle aydınlanıyor, aynı güneşin ışığında ısınıyoruz” ifadelerini kullandı.
Konuşmaların ardından panel müzik dinletileriyle sona erdi.
GENÇLİKTEN ÇOK DİLLİ KÜTÜPHANE KAMPANYASI
HDK Ankara Gençlik Meclisi, üniversite kütüphanelerinde anadilde kaynak erişimine dikkat çekmek için Ankara’daki üniversite kütüphanelerine Kürtçe, Lazca ve Ermenice kitapları teslim etti.
Üniversite kütüphanelerinde Türkçe dışındaki dillerde kitap sayısının yok denecek kadar az olduğuna dikkat çekilerek başlatılan kampanya kapsamında Ankara Üniversitesi Kütüphanesi’ne Yılmaz Avcı’nın “Şurimşine” adlı Lazca şiir kitabı, Hacettepe Üniversitesi Kütüphanesi’ne Hector Malot’un “Sans Famille” kitabının Ermenice çevirisi, Bilkent Üniversitesi Kütüphanesi’ne Alî Bedirxan’ın Kürtçe “Şîretbêj” kitabı, ODTÜ Kütüphanesi’ne ise Samî Tan’ın “Rêzimana Kurmancî” kitabı bırakıldı.
ADANA
İnsan Hakları Derneği (İHD) ve Eğitim Sen Adana şubeleri de İnönü Parkı'nda açıklama yaptı. Açıklamaya, kentteki sivil toplum örgütü temsilcileri katıldı. Konuya ilişkin açıklama yapan Eğitim Sen Adana Şube Başkanı Fatih Toprak, milyonlarca öğrencinin anadillerinde eğitimden mahrum bırakıldığını, bunun hala devam ettiğini belirtti. Çok dilli eğitimin çocukların pedagojik gelişimine olumlu yansımasına değinen Toprak, "Eğitim sisteminde tek dilliliği esas alan uygulamalar, pedagojik ve psikolojik sorunlara yol açmaktadır" dedi.
DEM Parti Adana Örgütü öncülüğünde, 21 Şubat dolayısıyla yapılan açıklamada, "Toplumsal barışı sağlamanın yolu dil barışından geçer" diye mesajı verildi. İnönü Parkı'nda yapılan açıklamada Açıklamada Kürtçe metni DEM Parti Adana İl Eşbaşkanı Helin Kaya, Türkçesini ise DEM Parti Adana İl Eşbaşkanı Seyfettin Aydemir okudu.
HATAY
İHD İskenderun Şubesi, dernek binası önünde açıklama yaptı. Açıklamayı yapan İHD İskenderun Şubesi Eşbaşkanı Coşkun Selçuk "Her bireyin doğal hakkı kendi anadili ile eğitim alması ve dünya ile iletişim kurması hakkının ivedilikle hayata geçirilmesini talep ediyoruz" ifadelerini kullandı.
MERSİN
Mersin'de Sanatolia Kolektif Atölyeleri, İHD, Eğitim Sen ve Özel Öğretmenler Sendikası, Özgür Çocuk Parkı'nda açıklama yaptı. Türkçe ile Kürtçenin Kurmancî ve Kirmançkî lehçelerinde yapılan açıklamada, "21 Şubat Dünya Ana Dili Günü kutlu olsun pankartı açıldı. Açıklamada sık sık, "Zimanê me rûmeta me ye" ve "Anadilde eğitim engellenemez" sloganları atıldı. Türkçe açıklamayı yapan İHD Şube Mersin Es¸bas¸kanı Gazi I·nci, ulus devlet anlayışın anadilde eğitimin önünde en büyük engel olduğunu belirtti. I·nci, "Ulus devlet anlayışı asimilasyoncu, tekçi ve yasaklayıcı bir anlayışla anadilde eğitim taleplerini reddetmektedir. Ulus devlet anlayışı bir toprak parçası üzerinde yaşayan bütün bireylerin tek dili konuşmaya, eğitim görmeye ve diğer faaliyetlerini sürdürmeye zorlamaktadır" diye konuştu.
Açıklama Sanatolia Kolektif Atölyeleri sanatçılarının çaldığı erbaneler ve stranlar eşliğinde sona erdi.
RIHA
Riha'da Demokratik Bölgeler Partisi (DBP), Özgür Kadın Hareketi (TJA) ve DEM Parti ortak açıklama yaptı. DEM Parti ilçe binası önünde yapılan açıklamaya çok sayıda kişi katıldı. Kürtçe ve Arapça "Dilimiz onurumuzdur", "Dil olmadan yaşam olmaz" ve "Her yer Kürtçe her zaman Kürtçe" dövizleri taşındı. DEM Parti Eyyübiye Belediyesi Meclis üyesi Celal Altun kısa bir açıklama yaptı.
Devamında konuşan DEM Parti Milletvekili Ömer Öcalan, Kürtçeye dönük asimilasyon politikalarına dikkati çekerek, "Yüz yıldır Kürtçe inkar ediliyor. Bu inanca, modern hukuk ve vicdana göre kabul edilemez. Yüz yıldır dilimiz inkar ediliyor. 'Türkçe konuş çok konuş' politikası çökmüştür. Herkes diline sahip çıkmalı. Kürtçe resmi eğitim dili olmalı" ifadelerini kullandı.
Wêranşar (Viranşehir) ve Sêwereg (Siverek) ilçelerinde açıklama yapıldı. DEM Parti ilçe örgütleri tarafından yapılan açıklamada, Kürtçeye dönük yasaklamalara tepki gösterildi.
TİYATRO GÖSTERİMİ
Riha Emek ve Demokrasi Platformu’nun düzenlediği etkinlikte Amed Şehir Tiyatrosu, Şalîko Bêkes’in yazıp yönettiği "Xwezgînî" oyununu halkla buluşturuldu. Riha Barosu Hizmet Binası’nda bulunan Tahir Elçi Konferans Salonu’nda yapılan gösterime 7'den 70'e çok sayıda kişi izleyici olarak atıldı.
Özcan Ateş, Rezan Kaya, Kemal Ulusoy ve Salih Yıldızöz'ün rol aldığı oyun yoğun ilgi gördü ve dakikalarca ayakta alkışlandılar. Gösterim sonrası konuşan oyuncu Özcan Ateş, Kürtçe başta olmak üzere Uluslararası Anadili Günü’nün bütün dillere kutlu olmasını dileyerek, Kürtçe’yi sahiplenme çağrısında bulundu.
ŞIRNEX
Şirnex'in Cizîr (Cizre) ilçesinde Sanat Sokağı'nda açıklama yapıldı. Birca Belek Dil ve Kültür Derneği ile Kamu Emekçileri Sendikası Konfederasyonu'na (KESK) bağlı Eğitim Sen öncülüğünde yapılan açıklamaya çok sayıda kişi katıldı. Buradaki açıklamada da Kürtçenin eğitim dili olması ve yasal güvencenin sağlanması talepleri öne çıktı.
Birca Belek Dil ve Kültür Derneği'nden Rojger Nuh Ant, "Kürtçe hala bir çok alanda yasaklanıyor. Baskı, imha ve asimilasyon politikalarına maruz bırakılıyor. Kürdistan'ın her yerinde devlet kurumları asimilasyon değirmeni gibi çalışıyor. Kürt diline yapılan bu saldırılar insanlık suçudur" dedi. Ant, devletin Kürtlere ve değerlerine olan yaklaşımının birbiriyle bağlantılı olduğuna işaret ederek, "Bunun açık örneği Sayın Abdullah Öcalan'dır. Abdullah Öcalan başından bu yana tarihi, toplumsal, özgürlükçü, bütün dil, kültür ve kimliklerin özgürlüğünü istiyor. Bunun için de paha biçilmez bir mücadele yürütüyor. Sayın Abdullah Öcalan'ın fiziki özgürlüğünü savunmak Kürt dili özelinde bütün dillerin özgürlüğü anlamı taşır" diye konuştu.
DEM Parti Şirnex Milletvekili Newroz Uysal Aslan ise, asimilasyon politikalarına değinerek, "Kürtçe eğitim dili olana dek mücadele etmeye devam edeceğiz. Çocukların anadilde eğitim görmeleri ve yaşamaları gerekiyor" dedi.
Açıklama sonrası Kürtçe şarkılar eşliğinde halay çekildi.
Şirnex'in Cizîr ilçesinde, "Her dem Kurdî, her der Kurdî” şiarıyla Cizîr Belediyesi'ne ait konferans salonunda Uluslararası Anadili Günü kutlandı. Birca Belek Dil ve Kültür Derneği ile Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu'na (KESK) bağlı Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim Sen) öncülüğünde gerçekleşen programa çok sayıda yurttaş katıldı.
Birca Belek Dil ve Kültür Derneği Eski Eşbaşkanı Cahit Akıl, "Bugünlere büyük bedeller ödeyerek geldik. Hala dilimiz büyük baskılara maruz kalıyor ve yasaklanıyor. Eğer kendi anadilimizle donanırsak ancak o zaman başaralı olabiliriz. Eğer bir toplum dilini kaybederse, yaşamını yitirmiş demektir. Başka dilleri bilmek ayıp değil, kendi anadilini bilmemek ayıptır" şeklinde konuştu.
Programda ilk olarak Kürt Yönetmen Ardîn Dîren'in Her Mal Dibistanek (Her ev bir okul) isimli filmi gösterildi. Ardından şiir dinletisi ve Mehmet Başkurt'un Stand - Up gösterisi ile devam etti. Koma Awazên Botan'ın sahne aldığı etkinlik şarkılarla son buldu.
MÊRDÎN
Mêrdîn'in Qoser (Kızıltepe) ilçesinde Özgürlük Meydanı'nda açıklama yapıldı. Açıklamada "Bê ziman jiyan nabe" ve "Zimanê me rûmeta me ye" sloganları atıldı. Eylemde "Zimanê Kurdî" şarkısı seslendirildi. Meydanda yapılan yürüyüşün ardından DEM Parti İlçe Eşbaşkanı Abidin Unay konuştu. 21 Şubat'ı bir kez daha yasaklarla karşıladıklarını kaydeden Unay, Türkiye'nin "diller mezarlığına" döndüğünü söyledi. Unay, "Gelin bu toprakları dillerin cenneti yapalım" dedi.
DEM Parti Milletvekili Beritan Güneş Altın, yurttaşlara çocuklarına anadillerini öğretme çağrısı yaptı.
ÇOK DİLLİ AÇIKLAMA
Mêrdîn Emek ve Demokrasi Platformu, Artuklu ilçesinde bulunan Karayolları Parkı’nda açıklama yaptı. Kürtçe, Arapça, Süryanice ve Türkçe “21 Şubat Dünya Anadil Günü Kutlu Olsun” pankartının açıldığı açıklamada, “Bê ziman jiyan nabe” ve “Zimanê me rûmeta me ye” sloganlarının atıldı. İlk olarak platform adına Sümeyye Oğur Türkçe konuştu. Ardından ise platform adına Kürt yazar Ahmet Çelik Kürtçe açıklama metnini okudu.
Anadillerin önemine vurgu yapan Çelik, devletin 100 yıllık Kürt politikasının dil ve kültür üzerinden yürütüldüğüne dikkat çekerek, “Bilindiği üzere; kültür, dil ve Kürt kimliğinin inkarı nedeniyle Kürtler Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulduğu günden bu yana onlarca defa itirazlarını dile getirdiler. Bu inkar siyaseti, Kürtlerin ulusal değerlerine karşı olan karşıtlık onlarca yıldır süren bir savaşa neden olmuştur. Özgür ve demokratik bir ülke için her şeyden önce Kürtçe’nin önündeki engelleri kaldırın. Kürtçe eğitim ve resmi dil olarak kabul edilsin” dedi.
Ardından platform üyesi Gülizar İpek Bilek, Kürtçe’nin Kirmanckî lehçesinde yurttaşlara hitap ederek, dillerinin kaybolmaya yüz tuttuğunu, sahip çıkmaları gerektiğini söyledi. Arap Şair-Yazar Abdulvahap Omuzlar da Arapça konuşmasında anadilin önemine dikkat çekerek, Gazze ve Halepçe isimli Arapça şiirini okudu.
Açıklama sloganlarla sona erdi.
COLEMÊRG
Colemêrg merkez ve Gever ilçesinde açıklama yapıldı. DEM Parti İl Örgütü önünde yapılan açıklamada İl Eşbaşkanı Kadir Şahin konuştu. Gever merkezde yapılan açıklamada ise İlçe Eşbaşkanı Ercan Sevmez konuştu. Açıklamalarda, dil üzerindeki baskılara dikkat çekildi.
WAN
KESK Wan Şubeler Platformu, Cumhuriyet Caddesi üzerinde bulunan Şekerbank önünde açıklama yaptı. Sivil toplum örgütlerinden de çok sayıda kişi açıklamaya katıldı. Açıklamada sık sık “Bê ziman jiyan nabe” ve “Zimanê me rûmeta me ye” sloganları atıldı. Eğitim Sen Wan Şube Sekreteri Lokman Babat, Türkiye’de birçok dilin yok olma riski ile karşı karşıya olduğunu söyledi. Babat, "Devletin geliştirdiği özel politikalar ile Türkçe dışındaki diller yok ediliyor. Göstermelik olarak okullarda verilen dersler, bazı üniversitelerde açılan bazı bölümlerin isimlerinin ‘yaşayan diller’ olarak adlandırılması o dillerin isimlerinin yok sayılması anlamına geliyor” dedi.
XELFETÎ
DEM Parti Xelfetî (HALFETİ) ilçe örgütü önünde basın açıklaması yapıldı. Açıklamada konuşan TJA aktivisti Edle Fidan, "Toplumsal barışı sağlamak için dillerin barışının sağlanması gerekiyor. Bunun için de anadilin önündeki engeller bir an önce kaldırılmalıdır" dedi.
DÎLOK
İHD Dîlok Şubesi, Dîlok Adliyesi önünde basın açıklaması yaptı. Açıklamada konuşan İHD Dîlok Şube Eşbaşkanı Bahri Oğuz, yurttaşların anadillerinde yaşayabilmeleri için asimilasyon ve baskı politikalarının bir an önce son bulması gerektiği çağrısı yaptı. Açıklama alkışlarla sona erdi.
MERSİN
İnsan Hakları Derneği (İHD), Özel Sektör Öğretmenleri Sendikası, Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD) ve Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim Sen) Mersin Şubeleri, Sanatolia’da etkinlik düzenledi. Etkinliğe demokratik kitle örgütü temsilcileri ile çok sayıda yurttaş katıldı. Etkinlikte, Sözyüzü Edebiyat Derneği ve Sanatolia sanatçıları sahne aldı. Etkinliğin başında konuşmacılar anadilinin önemine vurgu yaparak, Kırmanckî ve Türkçe kısa anlatılara yer verdi. Etkinlik, dengbêjlerle devam etti. Ardından Sözyüzü Edebiyat Derneği’nden Jana Med İnanç’ın Kürtçe şiirler okumasıyla devam etti. Daha sonra sanatçılar Şirin Kaya, Mücahit Göker, Gülhan Bişeng, Kadir Çat ve Emirhan Sarıgül Ermenice, Keldanice, Kürtçe’nin Kurmanci ve Kırmançkî lehçeleriyle ezgiler söyledi.
Etkinlik, halaylarla sona erdi.
ÊLIH
Arî Dil Araştırmaları ve Kültür Derneği (ARÎ-DER) tarafından Yılmaz Güney Parkı’nda basın açıklaması gerçekleştirildi. Açıklamaya TJA, Barış Anneleri Meclisi, ÖHD, Êlih Barosu, Êlih Emek ve Demokrasi Platformu ile çok sayıda yurttaş katıldı. “Heskirina ziman heskirina welat e, heskirina welat heskirina xwebûnê ye” pankartının açıldığı açıklamada ARÎ-DER Eşbaşkanı Meral Kaptan, anadilin önemine değinerek, yaşamın her alanına taşınması çağrısında bulundu.
Açıklama “Zimanê me hebûna me ye” sloganı ile son buldu.
İZMİR
İnsan Hakları Derneği (İHD) İzmir Şubesi ve İzmir Müzisyenler Derneği, “Açık mikrofon” ve “Halk dillerinden ezgiler” etkinliğini Türkan Saylan Kültür Merkezi'nde düzenledi. Etkinlik anadilin önemini vurgulayan sinevizyon gösterimi ile başladı ve farklı halklardan yurttaşların konuşmaları ile devam etti.
Etkinlikte İHD Yönetim Kurulu üyesi İslam Arpat, Makedon dili, eğitimci Faruk Sanatçı Çerkez dili, Cumhur Ülker Roman Dili, eğitimci Şehmus Sayan Kürtçe, öğretim görevlisi Latif Taşdemir ise Terekeme diline dair konuştu. Etkinliğe siyasi parti ve sivil toplum kurumu temsilcilerinin yanı sıra çok sayıda yurttaş katıldı.
İzmir Müzisyenler Derneği’nin müzik dinletisi sonrası etkinlik sonra erdi.
TİYATRO OYUNU SERGİLENDİ
Dersim Kültür ve Dayanışma Derneği de Çiğli Belediyesi Konferans Salonu'nda etkinlik düzenledi. Etkinlikte salona "Anadil, yaşamı özgürleştirir", "Anadilimiz, kültürümüz, inancımız, doğamız, tarihimiz varlığımızdır. Sahip çıkalım" pankartı ve Seyit Rıza'nın fotoğrafları asıldı. Etkinliğe kentte bulunan siyasi parti, kurum ve sendika temsilcileri de katıldı. Etkinlikte Baba Mansur Ocağı'ndan Elif Hurustan (Ana) çerağ yakıp Xızır Lokması pay etti. Etkinlikte sinevizyon gösterimi ile sık sık anadilin önemine vurgu yapıldı.
İzmir Dersim Kültür ve Dayanışma Derneği Eşbaşkanı Hasan Ali Kılıç, "Çocuklarımızla, torunlarımızla anadilimizi konuşmalıyız, onlara dilimizi öğreterek büyütmeliyiz" dedi. Kurmancî konuşan Yasemin Elban ise “Dilimiz varlığımızdır. Dilin savunması insanlığın savunmasıdır. Anadil annemizin sütü kadar helaldir. Kimse ana dilinden koparılmamalıdır. Anadilimiz varlık ve yokluk meselesidir. Varlığımızın kabul görülmesi için anadilimiz üzerindeki baskı son bulsun” dedi.
Etkinlikte farklı dillerde anadili günü üzerine yapılan konuşmalar da yapıldı. Areye Kay Tiyatro Grubu’nun “Kanada” isimli Kırmanckî oyununu sergilemesi ile etkinlik son buldu.